Tygodnik Powszechny • 25th October 2024

Jak oczyścić nasze morze? W Bałtyku czai się bomba ekologiczna [Miłego antropocenu! #12]

Muzyka: Michał WoźniakPoniższy tekst powstał w oparciu o transkrypcję maszynową, może zawierać usterki językowe.Mamy dwa zasadnicze cele. Po pierwsze, będziemy badali to, co będzie się działo, kiedy fala powodziowa dojdzie do Bałtyku, więc będą to badania w Zalewie Szczecińskim i na Zatoce Pomorskiej. Natomiast moja grupa zajmuje się głównie oceną, jak remediacja, czyli wyciąganie amunicji wpływa na środowisko morskie. Także udajemy się do Zatoki Lubeckiej, gdzie właśnie zaczęły się działania zw...

Tygodnik Powszechny • 22nd October 2024

Upały mogą zabijać. Jaką temperaturę wytrzyma człowiek?

„Zgodnie z tym wszystkim, co wiemy, pan Jones nie powinien tu dziś z nami siedzieć”. Tak dr Corey Slovis, szef SOR-u Grady Memorial Hospital w Atlancie podsumował przypadek pacjenta, który trafił na jego oddział trzy tygodnie wcześniej. Był środek lata roku 1980, a 52-letni Willie Jones ucierpiał, podobnie jak tysiące innych mieszkańców z południa USA, podczas wyjątkowej fali upałów.10 lipca owego roku temperatura w Atlancie przekroczyła 32 stopnie Celsjusza, a wilgotność powietrza dobiła do 44...

Tygodnik Powszechny • 20th September 2024

Z wodą nie da się walczyć, ale można współpracować

Dr hab. Zbigniew Karaczun, prof. SGGW: Lato było rekordowo ciepłe i cały rok zapewne będzie kolejnym najcieplejszym w historii pomiarów. To oznacza, że zwiększa się parowanie, a jeśli w atmosferze jest więcej wilgoci, to opady są silniejsze. Jednocześnie rosnąca ilość gazów cieplarnianych zatrzymuje w atmosferze większą ilość ciepła. A im więcej energii w atmosferze, tym gwałtowniej się ona rozładowuje. Stąd wzrost siły i częstości zdarzeń ekstremalnych. Z tymi zjawiskami mamy właśnie do czynien...

Tygodnik Powszechny • 4th September 2024

Ekopirat posiedzi dłużej. Grenlandia przedłużyła areszt Paula Watsona

Nowe więzienie, zbudowane pięć lat temu na przedmieściach stolicy Grenlandii, wygląda jak luksusowy kurort. Jasny budynek ze szkła i betonu daje osadzonym szansę na podziwianie spektakularnych fiordów otaczających Nuuk. Większość z nich stawia się tu tylko na noc. W grenlandzkim systemie penitencjarnym to więźniowie mają klucze do swoich cel, bo niby gdzie mieliby uciekać?
To jednak nie dotyczy więźniów najniebezpieczniejszych, w tym siwego Kanadyjczyka, który do aresztu w Nuuk trafił pod koniec...

Tygodnik Powszechny • 15th August 2024

Mikroplastik i my: jak korzystać z tworzyw sztucznych, żeby nie szkodzić planecie [Miłego antropocenu! #7]

Poniższy tekst powstał w oparciu o transkrypcję maszynową, może zawierać usterki językowe.
Prof. RICHARD THOMPSON: Większość planety nie składa się z plastiku, ale jego ilość w środowisku naturalnym zwiększyła się istotnie nawet za mojego życia. Kiedy się urodziłem, produkowaliśmy rocznie na całym świecie około 5 milionów ton plastikowych przedmiotów. Dziś to 400 milionów ton, a problemem jest fakt, że około 40 proc. z nich to przedmioty jednorazowego użytku, które dają w wielu przypadkach pewne...

Tygodnik Powszechny • 11th December 2023

Miłego antropocenu! (#1) Astronauta Sławosz Uznański: w kosmos mamy blisko

Sławosz Uznański: To jest dobre pytanie i każdy sobie zadaje to pytanie. Jak dzisiaj tutaj rozmawiamy, ja nie Jestem w stanie powiedzieć, kiedy polecę. Czekam na tą informację i tak samo jak ja muszę się troszeczkę uzbroić w cierpliwość, tak słuchacze też będą musieli. Na pewno jak taka informacja do mnie dotrze i będziemy mogli ją ogłosić publicznie, to taka informacja również do Polski. Mam nadzieję, że bardzo. szybko dotrze. Na dzień dzisiejszy ja nadal czekam i chciałbym sam to wiedzieć.

To

Tygodnik Powszechny • 17th September 2023

Sąd nad antropocenem

Teraz kwestia formalnego włączenia antropocenu do geologicznej skali czasu trafiła do podkomisji stratygrafii czwartorzędu, do której należę od wielu lat. Podkomisja otrzymała opracowanie zawierające wszystkie nasze dowody, a teraz musi przedyskutować to, czy antropocen należy sformalizować. W podkomisji zasiadają ludzie, którzy nie mają doświadczenia w pracach nad antropocenem, więc to dla nich nowy i potencjalnie trudny, kontrowersyjny temat. Jeśli 60 proc. członków zagłosuje za, sprawa trafi

TVN24 Premium • 29th April 2022

Deszczu nie kupi się za petrodolary. Trzeba wybudować górę

Nie ma już czegoś takiego jak "normalna" pogoda. Pogodowy chaos, w ogromnym stopniu wywoływany zmianami klimatu, sprawia, że to ekstremalne zjawiska stają się nową normą. Zrujnowana przez burze czy śnieg majówka to najmniejszy problem. Jeśli szybko nie przystosujemy się do gwałtownych zmian, mogą nas czekać poważne problemy.

Nikt nie może odmówić Zjednoczonym Emiratom Arabskim rozmachu. Niewielkie państewko od lat wydaje miliardy petrodolarów na projekty co najmniej ekscentryczne - od archipela

TVN24 Premium • 22nd April 2022

Globalna energetyka musi się zmienić, i to szybko. Czy pomogą w tym małe reaktory jądrowe?

Globalna energetyka musi się zmienić, i to szybko. Czy pomogą w tym małe reaktory jądrowe?

Polska inwestuje w małe reaktory jądrowe. 14 lutego koncerny KGHM i Orlen podpisały umowy na stworzenie w kraju elektrowni opartych na tak zwanej technologii SMR, a 20 kwietnia Tauron i KGHM podpisały list intencyjny dotyczący współpracy spółek w zakresie stosowania SMR. Czym małe reaktory różnią się od konwencjonalnych i czy rzeczywiście mogą dać nam szybko tanią, czystą energię w miejsce dymiących elekt

TVN24 Premium • 24th January 2022

Hakowanie planety. Czy geoinżynieria nas ocali, czy zniszczy?

Najważniejsza amerykańska organizacja naukowa mówi jasno: czas poważnie zastanowić się nad tym, w jaki sposób możemy aktywnie walczyć ze zmianami klimatu. Sama redukcja emisji może nie wystarczyć. Zbliża się moment, w którym, żeby ratować planetę, będziemy musieli ją gruntownie przebudować. A to wizja przerażająca nawet dla naukowców pracujących nad konkretnymi rozwiązaniami.

Raport ma ponad 300 stron. Tyle, co solidna powieść science fiction. Jego fragmenty mogą faktycznie brzmieć jak fantasty

Zielona Interia • 2nd November 2021

"Starsza siostra" Grety Thunberg. Przeciwnikom śmieje się w twarz

Dostała w życiu tyle nagród, że zapewne sama miałaby trudności z wymienieniem ich wszystkich. Dwa Oscary, Emmy, siedem Złotych Globów czy dwie nagrody brytyjskiej akademii filmowej BAFTA to tylko najważniejsze z nich. Ta ostatnia nagroda była jednak wyjątkowa. Albo raczej wyjątkowe były okoliczności, w jakich przyszło Fondzie za nią podziękować.

"Dziękuję BAFCIE! Dziękuję za przyznanie mi nagrody im. Stanleya Kubricka za osiągnięcia w sztuce filmowej! Jestem bardzo zaszczycona!" - wykrzyczała w

Zielona Interia • 20th October 2021

Noblista ostrzega: Ludzkość czeka katastrofa za katastrofą

Tuż po publikacji pierwszej części raportu IPCC hiszpańscy uczeni przekazali dziennikarzom roboczą wersję kolejnej jego części, która ma być opublikowana w marcu. Twierdzili, że boją się, że dokument zostanie ocenzurowany przez polityków. Jest aż tak źle?

Prof. Michael Oppenheimer: Międzyrządowy Panel ds. Zmian Klimatu działa tak, że naukowcy piszą rozdziały, w których bardzo szczegółowo wyliczają fakty. Trwa to około trzech lat. Na końcu tego procesu wraz z przedstawicielami rządów, wśród któr

Zielona Interia • 15th September 2021

Nie tylko ludzie cierpią po śmierci najbliższych. Małpie matki także przeżywają żałobę

Po śmierci nowonarodzonego dziecka małpie matki przez wiele dni, a czasem nawet przez miesiące noszą i tulą ich ciała. Według najnowszego badania, przeprowadzonego przez naukowców z University of California Levine, to przejaw smutku. A same naczelne, o co naukowcy spierali się od lat, rozumieją koncepcję śmierci.Badacze zebrali w jednym opracowaniu 409 zaobserwowanych przypadków, w których należące do 50 gatunków naczelnych matki nie porzucały zmarłego dziecka. Opublikowana w "Proceedings of the

Zielona Interia • 6th September 2021

Drugie życie mamuta. Naukowcy chcą przywrócić do życia wymarłe zwierzęta

Projekt na pierwszy rzut oka wygląda, jak kolejna część "Parku Jurajskiego". Jeden z jego elementów został już zresztą ochrzczony "Parkiem plejstoceńskim". Genetycy chcą wykorzystać DNA mamutów, by przywrócić je do życia.

Na ich drodze stoją jednak potężne naukowe przeszkody. I niechęć części ekologów.

W 1996 r. Siergiej Zimow założył w odległej, arktycznej części Syberii niezwykły rezerwat przyrody. Obejmujący 13 tys. hektarów obszar miał być rodzajem eksperymentalnego pola, na którym naukowi

Tygodnik Interia • 4th September 2021

Mitch, Maria, Ivan, Katrina, Ida... Co przyniosą kolejne huragany?

Nawet, kiedy prędkość wiatrów spadnie na tyle, by meteorolodzy klasyfikowali go już nie jako huragan, a jako burzę tropikalną, wciąż jest zdolny do siania zniszczenia w postaci potężnego wiatru, tornad i błyskawicznych powodzi.

Przyczyną jest globalne ocieplenie. Huragany i tajfuny są zjawiskami napędzanymi temperaturą. Powstają, kiedy temperatura wody w oceanie przekracza 27 stopni Celsjusza, a nad powierzchnią wody panują spokojne, bezwietrzne warunki. Woda z rozgrzanego oceanu intensywnie pa

Tygodnik Interia • 28th August 2021

Utopia czy dystopia? O przyszłości rolnictwa

Faktem jest, że robotyzacja rolnictwa ruszyła z kopyta. Przyczyna jest prosta. ONZ szacuje, że populacja Ziemi do 2050 r. wzrośnie do 9,7 mld ludzi. To wzrost o mniej niż jedna trzecia, ale apetyt ludzkości rośnie jeszcze szybciej. Według przygotowanego przez politechnikę Virginia Tech raportu Global Agricultural Productivity, aby wykarmić rosnącą populację do połowy tego stulecia, rolnictwo będzie musiało podwoić produkcję żywności, karmy, biopaliw i innych dostarczanych przez siebie materiałów

Zielona Interia • 24th August 2021

Ekolodzy, Rothschildowie i kosmici. Fake newsy utrudniają walkę z pożarami

Ofiarą linczu był 38-letni Djamel Ben Ismail, algierski artysta, który - wedle tego, co sam pisał o sobie na Twitterze - 11 sierpnia wyjechał ze stolicy do prowincji Kabylia, by pomóc w walce z szalejącymi tam pożarami.

Dotąd w związku z jego morderstwem aresztowano 61 osób. Tłum miał uznać artystę za podpalacza odpowiedzialnego za serię pożarów, które dotknęły kraj. W ogniu zginęło ponad 90 osób. Teorie spiskowe mówiące o tym, że za kataklizm odpowiadają sabotażyści, rozpowszechniali członkowi

Tygodnik Powszechny • 5th July 2021

Upały w Kanadzie: nas też to czeka

Te już dziś są śmiertelnie groźne. W czerwcu w piśmie „Nature Climate Change” ukazała się analiza, z której wynika, że aż 37 proc. wszystkich zgonów związanych z wysokimi temperaturami jest bezpośrednią konsekwencją zmian klimatu. „Zmiany klimatu nie są czymś, co wydarzy się w przyszłości, one już dziś wpływają na nasze zdrowie w dramatyczny sposób – pisze kierująca badaniem Ana Vicedo Cabrera z Uniwersytetu w Bernie. – Wartość 37 proc. będzie rosnąć wykładniczo”. Piekielny upał w Lytton to takż

Tygodnik Powszechny • 28th June 2021

Katastrofa już tu jest

Trzeba sporo złej woli, by nie zauważać, że coś bardzo złego dzieje się z klimatem. Żaden poważny naukowiec nie powie wprost, że tornado, które w zeszłym tygodniu spowodowało śmierć co najmniej pięciu osób w południowych Czechach, to skutek zmian klimatu. Nauka operuje danymi i prawdopodobieństwami, a nie wygłaszanymi ex cathedra dogmatami. Jednak to dzięki danym zbieranym od dziesięcioleci wiemy, że ocieplenie klimatu gwałtownie przyspieszyło, i to wskutek działań ludzkości. A wraz ze wzrostem

Zielona Interia • 22nd June 2021

Kwadransowa rewolucja w miastach przyszłości

ONZ szacuje, że miasta zużywają ponad dwie trzecie produkowanej na świecie energii i odpowiadają za ponad 70 proc. globalnych emisji gazów cieplarnianych, chociaż zajmują zaledwie 2 proc. powierzchni Ziemi. Prof. Carlos Moreno, francusko-kolumbijski ekspert zarządzania złożonymi systemami z paryskiej Sorbony, opracował w 2015 r. koncepcję miasta w 15 minut, czyli takiego, którego mieszkańcy mają wszystko, czego potrzebują w zasięgu krótkiego spaceru. Początkowo traktowano to, jak wizję utopijną.

27th July 2020

Przeciek metanu

Co prawda metan niedługo krąży w atmosferze – rozkłada się w zaledwie 9 lat, a nie kilkaset, jak dwutlenek węgla – ale też absorbuje ciepło znacznie skuteczniej. Uwolnienie 1 proc. metanu związanego w arktycznej wiecznej zmarzlinie podniosłoby średnią temperaturę globu o 1,1 stopnia Celsjusza. To jedno ze sprzężeń zwrotnych sprawiających, że trudno precyzyjnie przewidzieć skutki emisji gazów cieplarnianych. Pierwszych szacunków dokonano w 1979 r. Z tzw. Raportu Charneya wynikało, że podwojenie s

13th May 2019

Podobno nie jest za późno

21st January 2019

Płazie amory

Jestem prostym facetem. Nie wadzę nikomu, a mój ulubiony sposób spędzania wieczora to odpoczywanie i oglądanie wody. Kocham jeść i wyskoczę z domu, jeśli jest szansa na robaka czy ślimaka!” – brzmiał zamieszczony w lutym 2018 r. na randkowym portalu ­Match.com profil latynoskiego amanta. Romeo szukał swojej wielkiej miłości. Bo, drobnostka, zależało od tego istnienie jego gatunku.

10th December 2018

Biegiem po wodzie

Badacze z Oxfordu sfilmowali więc biegające po wodzie jaszczurki. Zacznijmy od ogona. Jest zbyt ciężki, by unieść się nad wodę, więc zwierzę wykorzystuje go jak śrubę napędową: ruchy wypychają tułów nad powierzchnię jak wodolot. Jednocześnie łapki wykonują inżynierski taniec: zwierzę stale musi monitorować, gdzie i jak mocno uderzyć łapką, by nie wpaść pod powierzchnię, dbając o wytworzenie kieszeni powietrza. Dodając do wody detergent uczeni ustalili, że gdy zmniejsza się napięcie powierzchniow