Tygodnik Powszechny • 24th March 2025

Wybory prezydenckie na celowniku Moskwy. Jakich ataków rosyjskich służb można się spodziewać?

Rosjanie dopracowują metody, a w centrum ich operacji znajdą się nasze polsko-polskie awantury. „Oni nie generują nowych pomysłów. To będą działania, które będą się wpisywać w polską grę polityczną” – stwierdził Biernacki w Polsacie.Infrastrukturę już mają. Na początku marca organizacja Insight News Media opisała działającą w Polsce sieć portali rozsiewających rosyjską propagandę, m.in. szczujących na Ukrainę i Ukraińców, straszących migrantami i Unią. Często są to treści słowo w słowo tłumaczon...

Tygodnik Powszechny • 14th March 2025

Czy rząd Tuska opodatkuje cyfrowych gigantów z USA

„Zobaczymy” – tak premier Donald Tusk odpowiada na pytanie o wprowadzenie podatku, który miałby objąć gigantów cyfrowych działających w Polsce. Nad takim projektem ustawy zaczęło prace Ministerstwo Cyfryzacji, ale gdy tylko poinformował o tym szef resortu wicepremier Krzysztof Gawkowski, odpowiedział mu nominowany na ambasadora USA Thomas Rose. Choć jeszcze nie objął urzędu, zagroził Polsce „konsekwencjami” i zapowiedział „odwet” prezydenta Trumpa.Nowa administracja USA już zdążyła nas przyzwycz...

Tygodnik Powszechny • 13th March 2025

Agata Kaźmierska i Wojciech Brzeziński na 80. urodziny „Tygodnika”: ludzie niezastąpieni

W zasadzie, gdyby wierzyć tym wszystkim analizom dotyczącym przyszłości mediów, których mogliśmy się naczytać przez lata, to „Tygodnika” już dawno powinno nie być. A z całą pewnością nie jego papierowego wydania. Tradycyjne dziennikarstwo miały wykończyć kolejno: media internetowe, potem tak zwane dziennikarstwo obywatelskie, wreszcie media społecznościowe. Zawdzięczamy im błyskawiczną teleportację do świata postprawdy, gdzie podobno nie liczy się już rzetelność przekazywanych informacji ani wie...

Tygodnik Powszechny • 13th March 2025

Donald Trump pozbywa się naukowców. Bo są zbyt drodzy i lewaccy

„Prezydent zapowiedział, że chce wytępić oszustwa, marnotrawstwo i nadużycia przy użyciu skalpela, a nie topora. Ludzie nie powinni marnować energii na plotki i spekulacje” – tak nominowany na szefa NASA miliarder Jared Isaacman skomentował doniesienia o planie zdziesiątkowania agencji, której sterów jeszcze nawet nie zdołał objąć. Trudno się jednak dziwić naukowcom, którzy przestrzegają przed nadchodzącą rzezią w agencji. Dotychczasowe działania Trumpa i kierującego Departamentem Efektywności R...

Tygodnik Powszechny • 12th March 2025

Zgoda Ukrainy na zawieszenie broni to poważne ryzyko dla Kijowa

Po rozmowach ukraińsko-amerykańskich w Arabii Saudyjskiej ogłoszono, że Kijów zgadza się na 30-dniowe zawieszenie walk, a Waszyngton wznowi zawieszoną pomoc wojskową. W ten sposób obie strony zdają się mówić Moskwie „sprawdzam”.Odpowiedź Rosji: atak rakietowyRosja w pewnym sensie już odpowiedziała. Godzinę po zamknięciu negocjacji w saudyjskiej Dżubie przeprowadziła atak dronami i rakietami na Ukrainę. Jednocześnie trwają zacięte walki w przygranicznym regionie Kurska, gdzie Ukraina wkrótce może...

Tygodnik Powszechny • 10th March 2025

Niepokojąca tendencja po starciu Sikorskiego. Polscy internauci na celowniku amerykańskich trolli

Wymiana zdań na platformie X między szefami polskiej i amerykańskiej dyplomacji, Radosławem Sikorskim i Markiem Rubio, a także Elonem Muskiem, odstawała od poziomu, na jakim zwykle komunikują się przedstawiciele państw – a to za sprawą amerykańskich interlokutorów Sikorskiego. Choć jednocześnie wpisuje się w to, co ostatnio już widywaliśmy w wykonaniu nowych amerykańskich elit.Znacznie ciekawsze od tej pyskówki jest jednak to, co w związku z nią wydarzyło się w polskim internecie.Wymiana zdań do...

Tygodnik Powszechny • 10th March 2025

Damy radę bez Trumpa. To nieprawda, że Europa bez USA jest bezbronna wobec Rosji

Stany Zjednoczone odcinają Ukrainę od pomocy wojskowej. Prezydent USA zapowiada, że jeśli kraje NATO nie będą płacić dość dużo, nie będzie ich bronić. Donald Trump otwarcie chce „resetu” z Moskwą. Premier Tusk mówi w Sejmie, że „Rosja gromadzi siły do pełnoskalowej inwazji nie tylko w Ukrainie, ale też przeciw komuś wyraźnie większemu”, i że każdy dorosły Polak powinien odbyć szkolenie wojskowe.To informacje z zaledwie jednego, ostatniego tygodnia.Walcząca Ukraina to dla Europy czas na uzbrojeni...

Tygodnik Powszechny • 7th March 2025

Sztuczna inteligencja w każdej gminie. Polski model językowy ma skrócić kolejki do urzędów. [Miłego antropocenu! #18]

Poniższy tekst powstał w oparciu o transkrypcję maszynową, może zawierać usterki językowe.Wojciech BrzezińskiDzień dobry, witam Państwa serdecznie, witam Państwa w podcaście Miłego Antropocenu, podcaście Tygodnika Powszechnego, w którym rozmawiamy o tym, jak nasz świat się zmienia, jak będzie wyglądał w najbliższych latach. Ja nazywam się Wojciech Brzeziński, jestem dziennikarzem Tygodnika Powszechnego, a dzisiaj będziemy mieli okazję porozmawiać o tym, jak sztuczna inteligencja już wkrótce może...

Tygodnik Powszechny • 3rd March 2025

Aplikacja mObywatel dostanie swoją sztuczną inteligencję

AI zamiast urzędnika w okienku? Być może. A przynajmniej jako pomoc w mniej bolesnym załatwianiu spraw urzędowych. Ministerstwo Cyfryzacji zaczyna wdrażać polski wielki model językowy PLLuM.W ramach kierowanego przez Politechnikę Wrocławską projektu powstał nie jeden, ale cała rodzina modeli AI dla urzędów, biznesu, szkół czy zwykłych użytkowników. Trenowany na dziesiątkach tysięcy polskojęzycznych tekstów model nie jest tak duży jak budowane kosztem miliardów dolarów ChatGPT czy Gemini, ale za...

Tygodnik Powszechny • 27th February 2025

Czy ta kosmiczna zagadka wskazuje na istnienie obcych?

Milion gwiazd z głowy, zostało jeszcze 199,99 miliardów. Nowy, wielki przegląd nieba, dokonany przez poszukujących obcych cywilizacji astronomów programu SETI, nie przyniósł nam pierwszego kontaktu. Ale poszukiwania dopiero się rozkręcają, a przy ich okazji astronomowie wyjaśniają różne kosmiczne zagadki.Astronomowie i poszukiwacze obcych cywilizacjiAstronomowie mają pewien problem, którego w zasadzie można im pozazdrościć. Mają zbyt wiele danych. Teleskopy, radioteleskopy, kosmiczne obserwatori...

Tygodnik Powszechny • 21st February 2025

The Sims. Ta gra nie mogła się udać, a nie możemy się oderwać

„Wszystko, co oni robią, to jedzą i (tu padło mało eleganckie określenie czynności fizjologicznych)! Ile razy muszę uśmiercać tę grę, zanim naprawdę umrze?!” – Tak właśnie pewien wyższy rangą członek zarządu korporacji EA Games miał wybuchnąć pod koniec lat 90., gdy po raz kolejny musiał oglądać wersję roboczą „The Sims”. W czasach, w których dominowały bombastyczne i krwawe gry akcji, menadżerowie nie wiedzieli, co myśleć o czymś pomiędzy komputerowym sitcomem, ludzkim tamagotchi i domkiem dla...

Tygodnik Powszechny • 19th February 2025

Musk pozbył się ekspertów od broni jądrowej. Czy ekipa Trumpa osłabi armię USA?

Nie ma chyba niczego bardziej krępującego dla przełożonego niż moment, w którym uświadamia sobie, że zwolniony właśnie pracownik był jedynym, który rozumie, jak działają kluczowe systemy firmy. Przed takim właśnie problemem stanął teraz Biały Dom.Co się stało? Problem polegał na tym, że wydział noszący nazwę Narodowej Administracji Bezpieczeństwa Jądrowego (NNSA) odpowiada za budowę, konserwację, modernizację i utylizację broni jądrowej. A grupa 400 zwolnionych pracowników nie była – wbrew zapew...

Tygodnik Powszechny • 17th February 2025

Big Techy na wojnie z Unią Europejską inwestują w Polsce. Czy będzie zderzenie?

Gdy po spotkaniu prezesa Google Sundara Pichai z ­polskim premierem podano, że koncern zainwestuje 5 mln dolarów w ciągu pięciu lat, informacja wywołała mieszaninę wesołości i zażenowania. Szybko pojawiły się sprostowania, że kwota – będąca równowartością pięciu autobusów – będzie dużo wyższa. Z kolei w poniedziałek 700 mln dolarów inwestycji zapowiedział Microsoft. Między bajki można jednak włożyć anonimowe głosy z polskiego rządu w money.pl, że Google do inwestycji przekonała „dynamiczna dekar...

Tygodnik Powszechny • 16th February 2025

Pożegnanie z Ameryką, jaką znaliśmy

Światowi prominenci, zebrani w walentynkowy piątek w monachijskim hotelu Bayerischer Hof na Konferencji Bezpieczeństwa, z przemówienia wiceprezydenta USA zapewne chcieli się dowiedzieć czegoś o planach Białego Domu dotyczących zakończenia wojny w Ukrainie. Ale o tym J.D. Vance ledwo wspomniał. Cel miał inny.„Jakie znaczenie mają wysokie, wspólne wydatki czy zdolności obronne, jeśli mamy problem ze zdefiniowaniem wspólnych transatlantyckich wartości?” – pytał Vance, kwestionując, czy Europa zasłu...

Tygodnik Powszechny • 10th February 2025

USA strzelają sobie w stopę. Dlaczego Trump chce zlikwidować amerykański program globalnej pomocy?

Takim właśnie ciosem jest rozporządzenie prezydenta Donalda Trumpa o zawieszeniu amerykańskiej pomocy zagranicznej na 90 dni i próba likwidacji Agencji Stanów Zjednoczonych ds. Rozwoju Międzynarodowego (USAID).Jednocześnie jest to sprawa, która jak w soczewce skupia patologie nowej amerykańskiej administracji.Trump i Musk sugerują, że USAID to organizacja przestępczaPozornie argumenty przeciw agencji wyglądają na słuszne, a działania Trumpa, który obiecał Amerykanom koniec marnotrawienia państwo...

Tygodnik Powszechny • 7th February 2025

Czy w świecie katastrofy klimatycznej sport to wciąż zdrowie? [Miłego antropocenu! #17]

Poniższy tekst powstał w oparciu o transkrypcję maszynową, może zawierać usterki językowe.Wojciech BrzezińskiDzień dobry, witam państwa serdecznie, nazywam się Wojciech Brzeziński, a ten podcast to Miłego Antropocenu, podcast Tygodnika Powszechnego, w którym pokazujemy jak nauka i technika zmieniły nasz świat i jak teraz mogą nam pomóc żyć z tym, co narobiliśmy. Naszymi goścmi są pani dr Lindner-Cendrowska z Instytutu Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN oraz pan dr Mark Konefał z Aka...

Tygodnik Powszechny • 3rd February 2025

Fundamenty życia rodzą się w kosmosie. Przebadano próbki z asteroidy Bennu

Badanie wykazało też, że w zamierzchłej historii Bennu, albo raczej większa asteroida, która rozpadła się tworząc współczesny obiekt, tętniła chemicznym życiem i miała nawet zbiorniki ciekłej wody. Obecność soli takich jak kalcyt, halit czy sylwin wskazuje, że woda w głębi asteroidy mogła istnieć przez co najmniej tysiące lat. „Te minerały dają nam wyraźny sygnał, że asteroidy nie były tylko bryłami skał i lodu, lecz aktywnymi, »żywymi obiektami«” – napisał Yasuhito Sekine z Earth-Life Science I...

Tygodnik Powszechny • 28th January 2025

Amerykański wywiad zmienił zdanie. Według CIA wirus COVID-19 mogło wypuścić chińskie laboratorium

W ciągu ostatnich pięciu lat, jakie minęły od wybuchu pandemii, CIA powtarzała, że nie ma wystarczających dowodów, aby jednoznacznie stwierdzić, czy wirus, który ją wywołał, pojawił się na rynku w chińskim Wuhan, czy też rozprzestrzenił się w wyniku wypadku – wycieku z Instytutu Wirusologii, który ma siedzibę w tym mieście.Za bardziej prawdopodobną CIA uważała jednak dotąd hipotezę o naturalnym pochodzeniu Covid-19. Teraz agencja zmieniła jednak zdanie – choć nadal przyznaje że „nie ma żadnych n...

Tygodnik Powszechny • 22nd January 2025

AI będzie nam zastępować język, tak jak język kiedyś zastąpił gesty i wokalizacje

Wojciech Brzeziński: Czy czatboty takie jak ChatGPT myślą?Michał Kosiński: To zależy, jak zdefiniujemy myślenie. Przez wiele dziesięcioleci upieraliśmy się, że maszyny nie myślą, bo przecież my je programujemy, tłumacząc, jak wykonać zadanie, do którego dana maszyna została stworzona. Myślenie jest tym, co ludzie robią w głowach, a to, co robią komputery czy inne maszyny, jest tylko wykonywaniem poleceń.Weźmy na przykład komputer IBM Deep Blue, który pokonał Kasparowa w 1996 r. Dokonał tego dzię...

Tygodnik Powszechny • 18th January 2025

Kosmiczny wyścig miliarderów. Elon Musk i Jeff Bezos walczą o coś więcej niż pieniądze

Najpierw na monitorach zgasł jeden z sześciu silników. Potem dwa kolejne. A 7 minut od startu z kosmodromu w Teksasie zamilkły wszystkie transmisje ze Starshipa numer 7, najnowszego prototypu ogromnego pojazdu kosmicznego budowanego przez SpaceX Elona Muska. Kraksa StarshipaTuryści spędzający późne popołudnie na plażach archipelagu Turks i Caicos chwilę później zobaczyli pokaz fajerwerków: setki płonących fragmentów pojazdu pędzących po wieczornym niebie. Sądząc po udostępnionych w sieci nagrani...

Tygodnik Powszechny • 10th January 2025

Prof. Michał Kosiński: w świecie myślących maszyn [Miłego antropocenu! #16]

Poniższy tekst powstał w oparciu o transkrypcję maszynową, może zawierać usterki językowe.PROF. MICHAŁ KOSIŃSKI: Teoria umysłu to jest taka unikalna zdolność do tego, aby myśleć nie tylko za siebie, ale automatycznie, instynktownie i natychmiastowo myśleć także za innych. I każdy z nas doświadcza, czy używa tę umiejętność wiele razy dziennie. Wyobraźmy sobie sytuację, gdy siedzimy razem w pokoju, czy tutaj właśnie nagrywamy ten podcast i nagle ktoś do tego pokoju wchodzi. My wiemy, o czym rozmaw...

Tygodnik Powszechny • 10th January 2025

Los Angeles płonie nie bez przyczyny. To jest przyszłość, ku której zmierzamy

Trwają największe pożary w historii Los Angeles i jedne z największych w historii USA. Zginęły co najmniej 24 osoby, ale liczba ofiar zapewne wzrośnie, bo kilkanaście osób uznawanych jest za zaginione. Największy z trzech pożarów już strawił około 100 km2 – to niewiele mniej niż krakowska Nowa Huta albo jedna piąta Warszawy. Straty szacowane są na co najmniej 135 mld dolarów.Paradoksalnie do kataklizmu przyczynił się deszcz, który przyszedł zeszłej zimy po dziesięcioleciach suszy. Natura odżyła....

Tygodnik Powszechny • 8th January 2025

Zuckerberg podlizuje się Trumpowi. Będzie więcej pornografii i przemocy na Facebooku

Wydawałoby się, że jeden z najbogatszych ludzi świata, który kontroluje największą platformę społecznościową internetu, swobodnie może wyznaczać obowiązujące na niej zasady. A jednak Mark Zuckerberg utrzymuje, że nie miał takiej swobody. W opublikowanym we wtorek wideo stwierdził, że dopiero zwycięstwo wyborcze Donalda Trumpa pozwoli mu walczyć z cenzurą na Facebooku.Fake newsy na FacebookuZałożyciel i prezes portalu zapowiedział, że – początkowo w USA, a potem wszędzie na świecie – zrezygnuje z...

Tygodnik Powszechny • 8th January 2025

Krypto rządzi światem

W erze mediów społecznościowych karierę trzeba robić szybko. W zeszłym roku nieco wstawiona Haliey Welch, wówczas zatrudniona w fabryce materacy w Tennessee, odpowiadała na intymne pytania youtubera podczas ulicznej sondy. W pewnym momencie użyła wulgarnego zwrotu „hawk tuah”, który stał się internetowym memem. Trzy miesiące później Welch była prowadzącą piątego najpopularniejszego podkastu w USA („Talk Tuah”). A potem – jak przystało celebrytce – stworzyła własną kryptowalutę.Welch ogłosiła deb...